In een opvallende stap richting technologische onafhankelijkheid heeft het Deense ministerie van Digitalisering aangekondigd dat het zijn interne afhankelijkheid van Microsoft volledig wil afbouwen.
Het plan: overstappen naar het open besturingssysteem Linux en het gebruik van de gratis kantoorsuite LibreOffice. Daarmee wil Denemarken zich minder afhankelijk maken van Amerikaanse techbedrijven en zich richten op zogeheten ‘digitale soevereiniteit’.
Volgens de Deense minister van Digitalisering, Caroline Stage, is het streven dat vóór het einde van deze herfst alle ambtenaren van het ministerie hun werk doen zonder dat daar nog Microsoft-diensten aan te pas komen. In plaats van Windows zullen de medewerkers werken op Linux-computers, en het veelgebruikte Microsoft Office 365 wordt vervangen door LibreOffice, een open source alternatief dat volledig losstaat van commerciële softwarelicenties.
Eerste helft van het ministerie gaat deze zomer al over
De overgang naar Linux en LibreOffice verloopt in fases. Tijdens de zomerperiode moet de helft van de medewerkers van het ministerie al overgestapt zijn op het nieuwe systeem. De overige ambtenaren volgen in de maanden daarna. Mocht de overstap toch op onvoorziene complicaties stuiten, dan houdt de minister een kleine slag om de arm. “Als de uitfasering te ingewikkeld blijkt, kunnen we op korte termijn weer teruggaan naar Microsoft,” aldus Stage in gesprek met de Deense krant Politiken.
Strategische autonomie als drijfveer
Deze koerswijziging is geen technische keuze alleen, maar past in een bredere politieke strategie. Minister Stage heeft digitale soevereiniteit tot speerpunt van haar beleid gemaakt. Daarmee doelt zij op de wens om kritieke digitale infrastructuur en gegevensverwerking onder Europese controle te houden, zonder afhankelijk te zijn van techreuzen uit de Verenigde Staten of andere niet-EU-landen.
In april uitte de minister al zorgen over de risico’s van het gebruik van buitenlandse cloud- en softwarediensten. Volgens haar vormen Amerikaanse bedrijven zoals Microsoft, Google en Amazon een potentiële bedreiging voor de continuïteit van de dienstverlening als deze plots de toegang tot hun platformen beperken of opschorten. “We mogen ons als Europese overheden niet in een positie bevinden waarin we gegijzeld worden door niet-Europese technologie,” aldus Stage eerder.
Een trendbreuk voor overheden?
De stap van Denemarken is een duidelijk signaal richting andere Europese overheden, die vaak nog sterk afhankelijk zijn van commerciële software uit de VS. Hoewel er in het verleden wel vergelijkbare initiatieven zijn geweest — bijvoorbeeld in München, dat Linux invoerde maar later weer terugkeerde naar Windows — lijkt de Deense aanpak meer doordacht en structureel. In tegenstelling tot eerdere pogingen kiest Denemarken bewust voor een gefaseerde uitrol en houdt het rekening met mogelijke terugvalscenario's.
Daarnaast maakt Denemarken onderdeel uit van bredere Europese discussies over strategische autonomie in de digitale sector. De Europese Commissie heeft in verschillende beleidsstukken aangegeven meer werk te willen maken van open source software, digitale duurzaamheid en gegevensbescherming binnen EU-grenzen.
LibreOffice in plaats van Microsoft 365
De overstap naar LibreOffice vormt een belangrijk onderdeel van de nieuwe werkwijze binnen het ministerie. Deze opensource-kantoorsuite biedt vergelijkbare functionaliteiten als Word, Excel en PowerPoint, maar is volledig gratis en aanpasbaar. Voor overheden betekent dit niet alleen een mogelijke kostenbesparing, maar ook meer controle over dataopslag, bestandsformaten en softwarebeheer.
LibreOffice heeft bovendien het voordeel dat het kan draaien op Linux, wat de technische integratie eenvoudiger maakt. Toch vereist de overgang een aanzienlijke training en aanpassing van werkprocessen, erkent de minister. Gebruikers moeten wennen aan nieuwe interfaces, en interne documenten en sjablonen moeten worden herschikt.
Wat betekent dit voor Microsoft?
Hoewel het besluit vooralsnog alleen geldt voor het ministerie van Digitalisering, zou het precedent kunnen scheppen voor bredere hervormingen binnen de Deense overheid. Mocht het experiment slagen, dan is de kans groot dat ook andere ministeries en publieke instellingen de overstap zullen overwegen.
Voor Microsoft betekent het nieuws uit Kopenhagen opnieuw een signaal dat het marktaandeel binnen de publieke sector in Europa onder druk komt te staan. Techbedrijven worden steeds vaker bekritiseerd vanwege hun invloed, prijsbeleid en de opslag van data buiten Europa.
Dit artikel is gebaseerd op informatie uit een eerder bericht van technologiewebsite Tweakers.
