In zes maanden is AI niet langer een hypothetische dreiging, maar een actieve kracht die onze samenleving stilaan hervormt. Wat ooit sciencefiction leek, gebeurt nu via software, algoritmes en autonome systemen die sneller handelen dan wij kunnen bijhouden. De toekomst is niet meer op komst: ze is al begonnen.
Toen ik zes maanden geleden de vraag stelde wat er gebeurt als kunstmatige intelligentie “te slim” wordt (lees hier deel 1 van 3), voelde dat nog als een hypothetisch vraagstuk. Een intellectuele oefening. Iets tussen technische realiteit en culturele verbeelding. De naam Skynet viel in die artikelen nog in een adem met The Terminator, als een knipoog naar Hollywoods klassieker waarin een militair AI-systeem zelfbewust wordt en besluit de mensheid van de aardbodem te vegen. Het was een referentiepunt. Het was een waarschuwing verpakt als popcultuur, een manier om het gesprek te voeren over grensoverschrijdende technologische macht zonder in sciencefiction te vervallen.
Maar in de maanden daarna gebeurde iets onverwachts: de werkelijkheid begon de fictie in te halen. Niet met daverend geweld of robotlegers, maar met stille software-updates, autonome agent-AI’s die zelfstandig taken gingen uitvoeren, medische systemen die artsen overtreffen en AI-modellen die redeneerden op een manier die we zes maanden geleden nog ondenkbaar vonden. De toekomst waarin AI niet alleen reageert maar handelt, niet alleen analyseert maar ingrijpt, komt nu niet meer op ons af via films… ze sluipt onze samenleving binnen via code.
Een stap verder
De vraag “wanneer wordt AI te slim?” klinkt daardoor anders dan toen ik hem voor het eerst formuleerde. Het is geen speculatie meer. Het is een observatie. En wat toen nog een waarschuwing uit Hollywood leek, is nu veranderd in een serieus, urgent gesprek over autonomie, macht en snelheid.
Hoe lang kort kan zijn
Zes maanden geleden sloot ik de drie artikelen af met een kantelpunt: AI-systemen werden slimmer, autonomer en overtuigender. Toch was er toen nog sprake van een zekere beschavingsoffensief rond AI: we kozen er bewust voor om voorzichtig te blijven, om de angsten en verwachtingen te kaderen binnen wat op dat moment technisch mogelijk leek. De modellen waren indrukwekkend, maar nog duidelijk afgebakend. Ze praatten goed, redeneerden redelijk, improviseerden soms verbluffend, maar alles binnen het domein van menselijke interactie.
Wie in die tijd werkte aan toekomstvisies, deed dat vanuit een soort kalmte. “Het gaat snel”, zeiden we, “maar beheersbaar snel.” Een technologie die ons eerder uitdaagde dan confronteerde, en vooral een technologie waarvan de grootste verschuiving nog moest komen.
Die verschuiving kwam sneller dan verwacht. Niet in de vorm van een spectaculaire superintelligentie, geen sciencefictionflits, geen alarmbel die in één klap aangeeft dat de grens gepasseerd is. Nee: de verandering kwam sluipend, via de opeenstapeling van tientallen innovaties in hardware, software, infrastructuur, medische AI, agent-AI’s en beleidsbewegingen. Een half jaar blijkt genoeg om een wereldbeeld te herschikken.
Zes maanden AI is als 1,7 miljoen jaar menselijke evolutie
Om de snelheid van kunstmatige intelligentie te vatten, helpt een vergelijking met de menselijke evolutie. Van Homo rudolfensis tot Homo sapiens duurde het ongeveer 1,7 miljoen jaar: miljoenen generaties waarin hersenen, gereedschappen en sociale vaardigheden langzaam ontwikkelden.
Vergelijk dat eens met AI: in slechts zes maanden kan een systeem enorme sprongen maken, nieuwe taken leren en complex gedrag vertonen. Elke maand AI komt zo in de buurt van 300.000 jaar menselijke evolutie. Het is een schematische, maar indrukwekkende manier om de ongekende snelheid van technologische vooruitgang te visualiseren.
De geboorte van de digitale actor
De introductie van autonome agent-AI’s was geen technologische update, maar een paradigmatische verschuiving die vergelijkbaar is met de overstap van de stoommachine naar de verbrandingsmotor. Tot voorkort waren AI-modellen vooral interactief: ze reageerden. Zes maanden later handelen ze. Ze plannen. Ze organiseren. Ze interpreteren doelen. Een prompt werd een opdracht; een opdracht werd een project; een project werd een keten van acties die zonder menselijke tussenkomst wordt uitgevoerd.
De rest van dit artikel is alleen beschikbaar voor HCC-leden. Ben je HCC-lid? Om het gehele artikel te lezen dien je ingelogd te zijn. Nog geen HCC-lid? Word nu lid en kies je welkomstgeschenk!
De bij dit artikel gebruikte afbeelding(en) zijn digitaal gegenereerd met behulp van kunstmatige intelligentie en vertegenwoordigen geen daadwerkelijk gefotografeerde situaties.
Over de auteur
Marco Mekenkamp is eindredacteur van PC-Active. Dit 108 pagina's tellende magazine verschijnt elke twee maanden en is te koop in de winkel. Leden van HCC krijgen PC-Active zes keer per jaar thuisgestuurd als onderdeel van het HCC-lidmaatschap.
