In een tijd waarin berichten met één klik de wereld rondgaan, lijkt het haast onvoorstelbaar dat we ooit afhankelijk waren van ratelende machines die letter voor letter een boodschap afdrukten. Berichten waren vaak uren onderweg en altijd zakelijk van toon. Toch was de telex decennialang het ruggengraatnetwerk van de wereldwijde communicatie. Van internationale diplomatie tot maritieme noodoproepen en financiële transacties: als het ertoe deed, werd het op telex verzonden.
Wat begon als een ingenieuze combinatie van typemachine en telegraaf groeide uit tot een van de meest betrouwbare communicatiesystemen van de 20e eeuw. Dit artikel duikt in de techniek, geschiedenis én economie van dit inmiddels vaak vergeten, maar revolutionaire communicatiemiddel.
Van optische vlaggen tot digitale tikmachines
De wortels van de telex gaan ver terug. Al in 1792 ontwierp Claude Chappe een systeem van optische telegrafen: torens met beweegbare armen die via een netwerk van zichtlijnen berichten doorgaven. Het was traag en weersafhankelijk, maar het werkte. De werkelijke doorbraak kwam echter met de elektrische telegraaf in de jaren 1830, waarbij signalen via koperen draden konden worden verstuurd.
Samuel Morse, de naamgever van de morsecode, ontwikkelde in 1844 een systeem dat communicatie over honderden kilometers mogelijk maakte. Maar morse vereiste getrainde operators en de berichten moesten handmatig worden vertaald. In de tweede helft van de negentiende eeuw werden mechanische apparaten ontwikkeld die tekst automatisch konden verzenden én ontvangen. Rond 1900 zagen we de eerste teleprinters: typemachines die verbonden waren met een telegraaflijn en signalen konden omzetten in getypte tekst.
De rest van dit artikel is alleen beschikbaar voor HCC-leden. Ben je HCC-lid? Om het gehele artikel te lezen dien je ingelogd te zijn. Nog geen HCC-lid? Word nu lid en kies je welkomstgeschenk!
Meer artikelen in de serie De geschiedenis van vind je hier
Over de auteur
Marco Mekenkamp is eindredacteur van PC-Active. Dit 108 pagina's tellende magazine verschijnt elke twee maanden en is te koop in de winkel. Leden van HCC krijgen PC-Active zes keer per jaar thuisgestuurd als onderdeel van het HCC-lidmaatschap.
