De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de ambitie uitgesproken om in 2029 de digitale euro officieel in te voeren. Daarmee krijgen Nederlanders en andere Europeanen naast contant geld en hun gewone bankrekening een extra betaalmogelijkheid, rechtstreeks uitgegeven door de ECB zelf. De kosten van dit megaproject zijn fors: de invoering alleen al wordt geraamd op 1,3 miljard euro, met daarna jaarlijks ongeveer 320 miljoen aan onderhoudskosten.
De ECB werkt al sinds 2020 aan de voorbereidingen en ziet de digitale euro als een noodzakelijke stap om de Europese financiële infrastructuur te moderniseren en minder afhankelijk te worden van commerciële banken en buitenlandse betaalplatforms, zoals Apple Pay, Google Pay en PayPal. Ook de opkomst van Amerikaanse zogeheten stablecoins – cryptomunten die gekoppeld zijn aan de dollar of euro – baart de toezichthouders zorgen. Die dreigen steeds vaker als alternatief betaalmiddel te worden gebruikt, buiten het toezicht van Europese instanties om.
Wat is de digitale euro precies?
De digitale euro wordt geen cryptomunt zoals Bitcoin, maar een digitale variant van contant geld, gegarandeerd door de ECB. Elke burger in de eurozone zou via zijn of haar bank of een officiële app digitale euro’s kunnen ontvangen, bewaren en gebruiken voor betalingen – zowel online als in winkels. De digitale euro is dus veilig, centraal uitgegeven en niet afhankelijk van commerciële banken, wat hem wezenlijk onderscheidt van het saldo op je betaalrekening. De ECB benadrukt dat het geen vervanging van contant geld is, maar een aanvulling. Fysieke euro’s blijven gewoon bestaan, maar de digitale euro biedt extra zekerheid als bank- of betaalsystemen uitvallen. Daarnaast kan de munt bijdragen aan snellere, goedkopere en grensoverschrijdende betalingen binnen Europa.
Tijdlijn en testfase
Volgens de huidige planning start de technische testfase medio 2027. Daarin wordt de onderliggende infrastructuur getest samen met banken, winkeliers en consumenten. Pas als het Europees Parlement en de lidstaten in 2026 formeel akkoord gaan, kan de ECB de munt in 2029 daadwerkelijk uitrollen. Die goedkeuring is nog geen zekerheid – in verschillende landen klinkt stevige kritiek.
Zorgen over privacy en nut
Een belangrijk discussiepunt is de privacy van gebruikers. Sommige Europarlementariërs vrezen dat de ECB of nationale overheden straks kunnen meekijken met alle betalingen, wat volgens critici te veel lijkt op het Chinese digitale yuan-systeem. De ECB zegt daarentegen dat transacties met digitale euro’s “minstens even anoniem” zullen zijn als met huidige digitale betaalmiddelen – al blijft dat voor velen een gevoelig onderwerp. Daarnaast stellen experts de vraag wat het echte voordeel voor consumenten is. We kunnen immers al eenvoudig digitaal betalen via bankapps, pinpassen en mobiele wallets. De ECB benadrukt dat de digitale euro bedoeld is als publiek betaalmiddel dat nooit failliet kan gaan, terwijl commerciële banken wél risico’s kennen.
Wat betekent dit voor HCC-leden?
Voor HCC-leden is de komst van de digitale euro vooral interessant vanuit technologisch en maatschappelijk perspectief. Het raakt thema’s als privacy, cybersecurity, financiële autonomie en digitale inclusie – allemaal onderwerpen die binnen HCC veel aandacht krijgen.
Technisch gezien zal het een nieuw betaalecosysteem creëren, gebaseerd op veilige Europese infrastructuur en mogelijk ondersteund door blockchain-achtige technologie.
Voor consumenten betekent het meer keuzevrijheid en mogelijk lagere transactiekosten bij internationale betalingen.
Voor ontwikkelaars en IT-enthousiastelingen opent het kansen om nieuwe toepassingen te bouwen, zoals open source wallets of privacytools.
Voor privacybewuste leden is het juist belangrijk om de parlementaire besluitvorming kritisch te volgen, zodat er voldoende waarborgen blijven tegen dataverzameling door banken of overheden.
Vooruitblik
Of de digitale euro er daadwerkelijk in 2029 komt, hangt af van de politieke besluitvorming in 2026. Eén ding is zeker: het project markeert een nieuwe fase in de digitalisering van geld – en raakt direct aan de kern van waar HCC zich al jaren mee bezighoudt: het verantwoord, veilig en transparant gebruiken van digitale technologie.
De ontwikkelingen rond de digitale euro zullen HCC in de komende jaren blijven bezighouden. Zodra er nieuwe testresultaten of beleidsdocumenten beschikbaar zijn, zal HCC daar uiteraard over berichten.
