Een tip voor de formatieverkenner: een sociogram toont met welke politieke partijen kiezers graag of juist níet willen samenwerken. HCC’er Pieter van der Hijden bouwde het met het gratis programma LeaderbordX. Trek je conclusies!
Pieter van der Hijden: “Een sociogram is een grafische voorstelling van knooppunten en hun onderlinge positieve of negatieve verbanden, automatisch te genereren vanuit het beschikbare cijfermateriaal. Ik heb de gegevens van I&O Research, gepubliceerd in de Volkskrant op 13 maart, omgezet in zo’n sociogram. Het plaatje hieronder laat zien welke stemmers willen samenwerken met welke andere partijen.
Wij bij wie aan tafel?
Jacob Moreno bedacht dat sociogram-concept in de jaren dertig van de vorige eeuw. In een internaat enquêteerde hij kinderen pakweg elke zes weken. Ze mochten dan een beperkt aantal andere kinderen noemen met wie ze het liefste de komende periode tijdens de maaltijden aan dezelfde grote ronde tafel zouden zitten. Uit die data construeerde hij 'gerichte grafen' (sociogrammen) waaruit bleek wie populair was, wie geïsoleerd, welke kliekjes er waren, enzovoorts.
Stel dat de afkortingen in de afbeelding niet betrekking hadden op de namen van politieke partijen, maar de initialen van kinderen uit een schoolklas waren, zoals oorspronkelijk de bedoeling van Moreno was. Hoe zou je dan als leerkracht dit sociogram interpreteren? Ik zie dat FvD en PVV elkaar wel leuk vinden en er best wel bij willen horen, maar dat verder niemand in ze geïnteresseerd is. Misschien zou je hen uit elkaar moeten halen, zodat FvD misschien aansluiting vindt bij SP (???) en PVV bij VVD? Andere conclusies?
Input-file
Dit sociogram is gemaakt met behulp van het programma LeaderboardX. Het is gratis te gebruiken op de website https://leaderboardx.herokuapp.com/#/
Dit is het input-file dat ik aan de hand van de I&O Research-gegevens construeerde."*
“Person”,”Endorses”
“cda”,”likes”,”cu”,”d66”,”vvd”
“cu”,”likes”,”cda”,”pvda”,”vvd”
“d66”,”likes”,”gl”,”pvda”,”vvd”
“fvd”,”likes”,”ja21”,”pvv”,”sp”
“gl”,”likes”,”d66”,”pvda”,”sp”
“ja21”
“pvda”,”likes”,”d66”,”gl”,”sp”
“pvdd”
“pvv”,”likes”,”cda”,”fvd”,”vvd”
“sp”,”likes”,”gl”,”pvda”,”pvdd”
“vvd”,”likes”,”cda”,”cu”,”d66”
Hieronder zie je de tabel waarop deze gegevens gebaseerd zijn:
Bron: de Volkskrant, 13 maart 2021
Pieter: "Het sociogram is interessant, omdat het een actueel inzicht geeft in de ingewikkelde relaties tussen de politieke partijen, ook al zijn de verkiezingen inmiddels achter de rug. Het is bovendien een kennismaking met een interessante vorm van visualiseren, en dat met een snelle gratis tool.”
*De geïsoleerde positie van PvdD en JA21 vallen op. De I&O-onderzoekers hebben alleen data gepubliceerd van negen partijen (JA21 en PvdD zaten daar niet bij) en bovendien van de drie andere partijen waar de meeste voorkeur naar uitging. Daar konden in principe alle partijen bij zitten, dus ook JA21 en PvdD.