Facebook gaat nu ook nepnieuws aanpakken in Nederland. Nieuwssite Nu.nl en factcheckers van de Universiteit Leiden gaan het sociale netwerk helpen onware berichten te ontmaskeren.
Facebook ging eerder al soortgelijke samenwerkingsverbanden aan in de Verenigde Staten, Frankrijk en Duitsland. Zo helpt in Duitsland de kleine site voor onderzoeksjournalistiek Correctiv.org Facebook verdachte nieuwsberichten te controleren.
Nederlandse gebruikers krijgen de mogelijkheid om berichten die ze niet vertrouwen te melden. Als twee feitencheckers vervolgens onafhankelijk van elkaar tot de conclusie komen dat een bericht nep is, voorziet Facebook het van de waarschuwing “in twijfel getrokken”. Berichten die zo’n negatieve beoordeling krijgen komen lager in de berichtenstroom te staan. Ook kan er niet meer mee worden geadverteerd. Factcheckers die met Facebook samenwerken, houden zich aan principes die zijn opgesteld door het Amerikaanse Poynter Institute.
Staatssecretaris Sander Dekker (Media) reageert enthousiast: “Verspreiding van verzonnen berichten kan verstrekkende gevolgen hebben, zeker ook in verkiezingstijd.”
Geen vergoeding
De factcheckers krijgen geen vergoeding van Facebook voor de verleende diensten. Nu.nl-hoofdredacteur Gert-Jaap Hoekman: “Een betaalde overeenkomst zou het signaal kunnen geven dat een partij alleen meedoet om het geld.” Het gaat voorlopig om een proef voor onbepaalde tijd. “Als blijkt dat we er dagelijks vijf man aan kwijt zijn, is dat een reden om af te haken. Maar het is nog veel te vroeg om daar een realistische inschatting over te kunnen maken.”
De hoofdredactie van Nu.nl hoefde niet lang na te denken over het voorstel van Facebook. Hoekman: “We vinden dat echt van onecht nieuws onderscheiden bij ons werk hoort. Daarbij hebben we eind vorig jaar zelf de gevolgen van nepnieuws ondervonden. Sites die zich voordeden als Nu.nl gingen ineens nepberichten verspreiden. Die kunnen we nu beter aanpakken.”
Geen vergoeding
Facebook polste meerdere Nederlandse media voor deelname aan het initiatief - waaronder ook NRC, dat het aanbod afsloeg. Hoofdredacteur Peter Vandermeersch: “We begrijpen niet goed dat Facebook, dat honderden miljoenen winst maakt, aan krantenredacties vraagt om gratis manuren in te zetten van journalisten, om hun nieuws te checken. Wij staan voor een betrouwbaar NRC. Het zou absurd zijn dat we NRC-capaciteit moeten inzetten voor het betrouwbaar maken van Facebook.”
Facebook is na de polariserende Amerikaanse verkiezingscampagne onder druk komen te staan om iets te doen aan misleidende politieke informatie die via Facebook wordt verspreid. Soms gebeurt dat uit ideologische motieven, soms om eraan te verdienen.
Nieuwswebsite Buzzfeed onthulde dat jongeren in Macedonië duizenden dollars verdienden door nepberichten over de Amerikaanse verkiezingen te verspreiden. De jongeren bouwden meer dan honderd sites, die eruit zien als betrouwbare nieuwsmedia. Zo werden gefingeerde berichten - pro-Trump-materiaal bleek het populairst - honderdduizenden keren gedeeld op Facebook.
Lees ook: Kritiek op fact-check-plannen Facebook
