Postzegels sparen, is kennis vergaren

De allereerste Nederlandse postzegels verschenen in 1851. Het aantal verzamelaars daalde door de jaren heen, maar nog steeds houdt HCC!postzegel, dankzij de computer, de eer hoog.

De Penny Black is de allereerste postzegel die ooit werd uitgegeven, op 6 mei 1840 in Groot-Brittannië. Op 27 december 1851 verschenen de eerste Nederlandse postzegels, met het portret van koning Willem III in de waarden van 5, 10 en 15 cent. Tussen 1851 en eind 1863 zijn hiervan 403.028 vellen van 100 postzegels gedrukt. Het verzamelen kon beginnen.

Méér dan postzegels
Een postzegelverzameling wordt vaak opgebouwd rondom een land of thema. Ook andere elementen die met het verzenden van post te maken hebben, zijn verzamelwaardig zoals poststempels, postzegelboekjes, automaatzegels, of eerstedagenveloppen met poststempel van de eerste dag waarop de daarop geplakte postzegel geldig was. Welke verzamelgebieden zijn favoriet bij Daan Bezemer, voorzitter van de Interessegroep HCC!postzegel?

“Mijn persoonlijke verzameling bestaat uit postzegels, postbladen, luchtpostbladen, enveloppen en briefkaarten van Nederland, Nederlands Indië, Suriname en Curaçao”, vertelt Daan. “Verder heb ik postzegels van Duitsland, een kleine verzameling met het thema Telecommunicatie en Europese CEPT-zegels.”

Vrijwilligers welkom “Vrijwilligers zijn altijd welkom”, aldus Daan Bezemer. “Vooral voor nieuwe computer-projecten, waar we onder meer een webmaster voor kunnen gebruiken.” Bezemer: “Het is mij nog net op tijd gelukt om de oorspronkelijke, eenvoudige versie van het programma ALBUMTEK te assembleren voor Windows 10, voordat Microsoft besloot om Visual Basic geheel om te gooien. Deze versie kan nog steeds geleverd worden. De uitgebreidere versie, met meer tekstmogelijkheden, is daardoor helaas niet gereed gekomen. Het zou mooi zijn als zich (jonge) programmeurs melden die samen met ons hieraan willen werken!” Het bestuur van HCC!postzegel bestaat uit Daan Bezemer (voorzitter), John van Genechten (secretaris) en de bestuursleden Cees Matser, Co Visser en Jos Kramer. Kandidaten kunnen zich melden via de website van HCC!postzegel.

Verzamelen per computer
Speciale programma’s
Lopende projecten

Opleving
Er komt geen einde aan
Bijeenkomsten en links
Verzamelen per computer
Daan is al meer dan 30 jaar HCC-lid en weet nog precies hoe de Interessegroep begon. “Op 29 september 1988 stelde ik het bestuur van HCC voor om een Postzegel-gg op te richten. Dankzij voorafgaande publiciteit hadden zich toen al ruim 50 leden aangemeld; op dit moment hebben we ongeveer 400 leden. De oorspronkelijke opzet om het ruilen per computer te bevorderen, is eigenlijk volledig overgenomen door www.catawiki.nl. Ons doel is en blijft om het gebruik van de computer bij het verzamelen te bevorderen in de ruimste zin des woords.”

Software
HCC!postzegel staat bekend om de software voor het maken van eigen albumbladen en voor het archiveren van postzegelverzamelingen. Daan: “Voor het aanleggen en beheren van postzegelverzamelingen hebben we speciale programma’s, waarbij er bij de frankeerzegels plaats is voor het land, naam van de postzegel, kleur, tanding, watermerk, ongebruikt, gestempeld en/of met plakker, cataloguswaarde, in- en verkoopwaarde, opmerkingen et cetera. Met deze programma's kun je vastleggen welke manco's er zijn in je verzameling en welke zegels eventueel dubbel zijn. De programma's kunnen uitdraaien maken van de collectie, manco's en dubbelen. Die lijsten kun je gebruiken bij het ruilen of aankopen op bijvoorbeeld postzegelbeurzen.”

Speciale programma’s
“Het oudste programma, ALBUMTEK, stamt nog uit het DOS-tijdperk en is bedoeld om op een eenvoudige manier albumbladen te maken”, vertelt Daan. “Je geeft op hoeveel hokjes er op een rij moeten komen en welke grootte deze moeten hebben en het programma verzorgt de uitlijning en het tekenen. Dit programma is zeer geliefd bij verzamelaars. Het programma ALBUPAD doet ongeveer hetzelfde, maar op een meer interactieve manier, daardoor lijkt het meer op wat je ook in Microsoft Word kan doen. Het verschil is dat het groeperen van een aantal van dezelfde vakjes op één rij makkelijker gaat.

Daarnaast bestaan er nog twee programma’s die onder Windows 10 werken. Het programma CLC wordt niet meer bijgehouden en is vervangen door een uitgebreidere versie: SCOLP. Deze programma’s zijn gespecialiseerde databases voor het bijhouden van een verzameling. Het scherm bevat links een lijst met voorwerpen en rechts velden waarin alle eigenschappen van een geselecteerd voorwerp worden vermeld. De labels van de velden kunnen simpel worden aangepast zodat het programma niet alleen voor postzegels, maar ook voor allerlei andere verzamelingen kan worden gebruikt, zoals foto’s, cd’s, filmpjes of geluidsopnames.” Dit programma is als demoversie te downloaden via: www.scolp.nl/site/index.php/downloadsmenu-nl

Lopende projecten
HCC!postzegel werkt hard aan enkele interessante projecten, vertelt Daan. “Wij zijn bezig met een cd-rom of usb-stick met de beschrijving en plaatjes van de postzegels van Duitsland en kunnen daar nog best wat hulp bij gebruiken. Daarnaast blijft Nederland en overzeese gebiedsdelen populair. Daarvoor hebben wij als eerste indertijd een cd-rom uitgebracht. Later is dat overgenomen door de NVPH (Nederlandse Vereniging van Postzegelhandelaren) en konden we deze voordelig verkopen aan onze leden. Verder willen we een bestand maken met de ongeveer 100 duurste zegels van Nederland, met gangbare prijzen. Door via Microsoft Excel of SCOLP in te vullen welke zegels daarvan in een verzameling voorkomen is eenvoudig een bodemprijs te bepalen van een verzameling die men zelf heeft aangelegd of bijvoorbeeld van (groot)vader heeft geërfd.”

Ook denkt HCC!postzegel na over uitbreiding naar andere verzamelgebieden en over toepassingen in apps. Daan: “Steeds meer verzamelaars komen naar beurzen met gegevens op hun mobiele telefoon. Wie schrijft hierover eens een stukje, bijvoorbeeld voor onze website?”

Opleving
Postzegels verzamelen is door de jaren heen minder populair geworden, zeker bij de jongere generaties. Zal het ooit verdwijnen of is er nog wel jonge(re) aanwas? “Er komen steeds minder nieuwe verzamelaars”, bevestigt Daan. “Daardoor is de waarde van verzamelingen de laatste jaren drastisch gedaald. Alleen echt zeldzame exemplaren stijgen nog steeds in waarde. En in China blijkt er een opleving te zijn.” Een ander fenomeen in opkomst is de persoonlijke postzegel, eenvoudig je eigen postzegels maken via de website van PostNL. De meningen onder verzamelaars over hoe je deze postzegels opneemt in je verzameling zijn volgens Daan verdeeld: “PostNL staat al jaren op de ‘zwarte lijst’ in verband met het uitgiftebeleid. Persoonlijke postzegels vallen daar ook onder omdat zij alleen interessant zijn voor enkele mensen. Maar als iemand het leuk vindt om deze zegels te verzamelen: veel plezier!”

Land of thema
Postzegelverzamelingen worden vaak opgebouwd rondom een land of thema. Zelfs ‘persoonlijke postzegels’ zou een thema kunnen zijn. Bekende thema’s zijn bijvoorbeeld vogels, bloemen of schilderijen. Binnen elk thema kan men zich verder specialiseren, zo kan een themaverzameling over vogels zich toespitsen op alleen roofvogels. De website www.bird-stamps.org is geheel aan het onderwerp vogelpostzegels gewijd. Postbedrijven spelen graag in op de populariteit van de thematische filatelie. In sommige landen worden speciaal voor verzamelaars grote aantallen postzegels gedrukt. Vooral kleine en vaak minder bekende landen of gebieden ontlenen een deel van hun inkomsten aan de verkoop van postzegels. Gewild zijn bijvoorbeeld de speciale uitgaven van Jersey, één van de Britse Kanaaleilanden.

Er komt geen einde aan
Wat het leuke is van postzegels verzamelen anno 2017 en waarom verzamelaars lid zouden moeten worden van HCC!postzegel? Daan weet het antwoord: “Iemand van de Interessegroep HCC!Genealogie vertelde mij eens dat het zo leuk is dat je bij stamboomonderzoek nooit klaar bent, je vindt voortdurend nieuwe voorouders en er komen steeds nieuwe kinderen. Dat geldt ook voor postzegels. Elk jaar geeft elk land weer nieuwe zegels uit. Er komt, gelukkig voor verzamelaars, geen einde aan! Het leuke van postzegels verzamelen anno 2017 is wat mij betreft ook het stuk geschiedenis waarmee je in aanraking komt. Brieven (met zegels uiteraard) die in 1934 aan boord van het beroemde vliegtuig de Uiver aan de race naar Australië hebben meegedaan bijvoorbeeld, of een brief die in 1903 voor 12½ cent heel Madagaskar is rondgereisd. Hierover schrijf ik binnenkort in maandblad Filatelie.” Kortom: ‘Postzegels sparen is kennis vergaren’, en HCC!postzegel helpt graag een handje mee!

Bijeenkomsten en links
HCC!postzegel zit niet stil en laat zich ook ‘buiten de deur’ zien. “Er zijn tenminste twee fysieke bijeenkomsten per jaar. Wij maken gebruik van twee gratis tafels op de CompUfair van Compusers. Daarnaast vertegenwoordigen we HCC op beurzen zoals Postex. In juni waren we present op de Hollandfila beurs. Op 28 en 29 december 2017 vertegenwoordigen wij HCC op de Eindejaarsbeurs en Stamptales in Barneveld. De Eindejaarsbeurs is een promotionele verzamelbeurs met als doel het stimuleren van allerlei vormen van verzamelen. De organisatie werkt dan ook nauw samen met allerlei verenigingen, studiegroepen, culturele instellingen en tal van exposanten, waaronder HCC.” Kwaliteit, diversiteit, strenge reglementen, nette presentatie en voor elk wat wils, dat is kenmerkend voor de beurs die mede hierdoor kon uitgroeien tot het huidige internationaal bekende evenement.

Leuke links
www.nvtf.nl Nederlandse Vereniging voor Thematische Filatelie
www.postzegelontwerpen.nl Online museum van alle Nederlandse postzegelontwerpen
www.iconenvandepost.nl Virtueel museum van PostNL
www.knbf.nl Koninklijke Nederlandse Bond van Filatelistenverenigingen
www.postzegelblog.nl of www.postzegelblog.be Je dagelijkse portie filatelie
www.stampkids.nl Filatelie voor kinderen
www.nvph.nl Online catalogus van de Nederlandse Vereniging van Postzegelhandelaren
www.filahome.nl Filatelistisch tijdschrift op internet
www.defilatelie.nl Maandblad voor postzegelverzamelaars sinds 1922

 

Deze reportage is eerder verschenen in PC-Active 296 oktober/november 2017