Een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking krijgt te maken krijgt met fraude (41,7% maakt een poging mee, 15,7% wordt daadwerkelijk slachtoffer) en iedereen slachtoffer kan worden. Reden voor de overheid om actie te ondernemen.
Bovengenoemde cijfers komen uit een onderzoek van de Universiteit Twente. De onderzoekers constateren dat leeftijd en geslacht maar een beperkte rol spelen. Wel stellen de onderzoekers dat jongeren gemiddeld genomen iets vaker slachtoffer zijn van fraude dan ouderen. De totale jaarlijkse schade van online fraude bedraagt naar schatting €2,75 miljard euro.
In tegenstelling tot andere onderzoeken, stelt het rapport dat de impact van slachtofferschap van fraude voor de meeste slachtoffers beperkt is. Er is echter een kleine significante groep (5 tot 15 procent) die erg veel schade ondervindt, zowel financieel, mentaal, lichamelijk als sociaal. Het onderzoek constateert verder dat de aangiftebereidheid van slachtoffers bij de politie slechts 11,8 procent is, vanwege schaamte (slachtoffers geven zichzelf de schuld) of lage schadebedragen (de meeste slachtoffers verliezen 50 euro of minder). Bijna een derde van de slachtoffers zoekt geen enkele vorm van hulp, wat leidt tot een aanzienlijk hiaat in het zicht op de daadwerkelijke omvang van slachtofferschap van online fraude.
Het onderzoek biedt ook perspectief en concludeert dat het aantal slachtoffers van online fraude kan dalen als mensen beter op de hoogte zijn van de werkwijze van fraudeurs. Ook het tegengaan van snelle beslissingen door potentiële slachtoffers kan daarbij helpen. De grootste winst zou volgens de onderzoekers daarom te behalen zijn in het proactief informeren en waarschuwen van burgers tegen verschillende vormen van online fraude, bijvoorbeeld met een publiekscampagne of campagnes op scholen. Verder zouden technische maatregelen, bijvoorbeeld bij banken of in de telecomsector, helpen om barrières te creëren voor fraudeurs en slachtofferschap te voorkomen.
Daarom is onder meer de pilot ‘cyberrijbewijs’ gestart. Binnen deze pilot wordt in het basisonderwijs onderwezen over verschillende vormen van online criminaliteit, waaronder online fraude. Na de pilotfase wordt het cyberrijbewijs beschikbaar voor alle scholen in het basisonderwijs, waarbij het programma wordt aangeboden via verschillende onderwijsplatforms.
In opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid maken Scholieren.com en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid online content om jongeren te informeren. Dit betreft o.a. filmpjes over geldezels, en aan-/ verkoopfraude die via sociale media wordt verspreid.
En de overheid gaat nog meer doen, zo staat in een brief die door de ministers Yesilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid), Kaag (Financiën), Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) en Weerwind (Rechtsbescherming) naar de Tweede kamer is gestuurd. Liefhebbers kunnen de brief hier lezen.
