Wie de app van de publieke omroep (NPO Start, de opvolger van Uitzending Gemist) gebruikt, heeft automatisch toestemming gegeven zich te laten volgen door advertentiebedrijven.
Kijk je Tussen Kunst en Kitsch of Spuiten & Slikken via je smartphone, dan zouden onbekende bedrijven als ‘Quisma’, ‘Sizmek’ of ‘Vivaki’ dat zomaar kunnen registreren.
De app toont sinds eind december een melding: 'Voor het tonen van advertenties binnen de NPO Start-app kunnen gegevens over kijkgedrag door adverteerders en door hen ingeschakelde partijen verzameld worden.' Wie de voorwaarden leest, ziet dat het gaat om tientallen bedrijven – waaronder ook Google. De bedrijven kunnen gegevens verzamelen over kijkgedrag, locatie en internetgedrag van de gebruiker.
Bits of Freedom
Digitale burgerrechtenbeweging Bits of Freedom is kritisch. Het concludeert dat de NPO "niet heeft geleerd” van het verleden waarbij het de mist in ging op privacygebied.
Advertentiebedrijven bundelen hun kennis over voorkeuren van gebruikers veelal in profielen om zo gerichter reclames te kunnen verkopen. De dataverzameling heeft tot gevolg dat gebruikers advertenties te zien krijgen in de NPO Start-app die aansluiten bij hun kijkgedrag.
Wie niet akkoord gaat met de voorwaarden, krijgt geen toegang tot de app. Kijkers die via een browser op de smartphone het NOS Journaal proberen te zien, worden ook doorverwezen naar de applicatie. Op desktop is het wel mogelijk het volgen door adverteerders – met zogeheten tracking cookies – uit te zetten.
'Schandalig'
De app is 'schandalig privacy-onvriendelijk', zegt Frederik Zuiderveen Borgesius. Hij is onderzoeker bij het Instituut voor Informatierecht van de UvA en adviseerde het Europees Parlement over nieuwe cookiewetgeving. "De NPO is een publieke dienst die van belastinggeld is betaald, maar dringt toch commerciële surveillance van tientallen partijen op", zegt hij.
Zuiderveen Borgesius vindt het 'nog gekker' dat de NPO in de voorwaarden aangeeft dat ook kijkgedrag kan worden gevolgd door niet genoemde partijen. Wie dat zijn, zou de NPO nog niet kunnen voorspellen 'vanwege het dynamisch karakter van internet'. De algemene voorwaarden geven daardoor niet per se duidelijkheid over wie welke gegevens verzamelt en met welk doel.
In 2015 werd op verzoek van de Tweede Kamer de cookiebepaling in de telecommunicatiewet aangepast. De wijziging kwam nadat de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de publieke omroep op de vingers tikte. Destijds werden op NPO-sites soms al bij het laden van de pagina tracking cookies van commerciële partijen op computers en smartphones van bezoekers geplaatst. De ACM gaf de NPO een boete van 25.000 euro.
Het is onduidelijk of de publieke omroep nu opnieuw de regels overtreedt. De NPO meldt wel in een schriftelijke reactie aan NRC bezig te zijn om wél een keuzemogelijkheid te geven over advertenties, "maar dat is technisch ingewikkeld en kost tijd. Hoe lang is op dit moment nog niet duidelijk." De NPO schrijft 'er hard aan te werken' om op 25 mei - als een strengere privacywet gaat gelden - aan de regels te voldoen.
