Lange tijd was het het unieke verkoopargument van streamingdiensten zoals Netflix: onbeperkt series en films kijken zonder reclame. Je kon lekker zelf bepalen wanneer je keek, zonder dat je halverwege werd gestoord door een irritant reclameblok. Maar dat tijdperk lijkt langzaam tot een einde te komen. In steeds meer landen verschijnen de eerste reclames bij streamingdiensten. Netflix, jarenlang de grootste reclamevrije speler, is inmiddels overstag gegaan.
In Nederland is het nog niet zover, maar tests zijn al begonnen en vrijwel niemand twijfelt eraan dat ook hier binnenkort reclames hun intrede zullen doen. Voor veel HCC-leden, van jong tot oud, kan dat gevolgen hebben voor hun kijkervaring en voor hun portemonnee.
Waarom streamingdiensten naar reclame grijpen
De reden voor deze koerswijziging is eenvoudig: groei en geld. Streamingdiensten zoals Netflix, Disney+, Amazon Prime Video, HBO Max en Videoland hebben de afgelopen jaren enorm geïnvesteerd in dure series en films. Dat werkte goed zolang er steeds nieuwe abonnees bijkwamen. Maar die groeimarkt is inmiddels verzadigd. In Nederland heeft zeven op de tien huishoudens al een abonnement op een of meerdere platformen. En gemiddeld hebben huishoudens zelfs drie abonnementen. De rek is er dus uit. Nieuwe abonnees zijn schaars en ook het delen van accounts wordt steeds verder beperkt. Daar komt nog iets bij: productiekosten van nieuwe films en series stijgen fors. Streamingdiensten moeten daarom op zoek naar nieuwe inkomstenbronnen. Reclame is dan een logische stap: net zoals bij commerciële televisie levert dit veel geld op, vooral als die reclame gericht kan worden aangeboden.
Gericht adverteren: minder reclame, maar wel persoonlijker
Wie denkt dat streamingreclame hetzelfde zal zijn als de ouderwetse reclameblokken op tv, heeft het mis. Bedrijven staan juist te popelen omdat deze vorm van adverteren veel gerichter kan worden ingezet. Waar een tv-zender één boodschap uitzendt naar een breed publiek, kan een streamingdienst per kijker bepalen welke reclame wordt getoond. Kijk je veel sciencefictionseries? Dan krijg je waarschijnlijk advertenties die passen bij dat profiel. Kijk je veel kookprogramma’s? Dan krijg je advertenties voor pannen of kookboeken. De reclameblokken zelf zijn korter dan op televisie, maar juist daardoor vallen ze meer op. Voor adverteerders is dit interessant — voor kijkers betekent het dat er minder reclame per keer komt, maar wél meer persoonlijke en dus moeilijker te negeren boodschappen.
Wat betekent dit voor HCC-leden?
Voor HCC-leden — waarvan velen fervente gebruikers zijn van streamingdiensten — heeft deze verschuiving een aantal praktische gevolgen:
* Meer keuze in abonnementsvormen:
* Vrijwel alle streamingdiensten zullen naast hun standaard abonnement ook een goedkoper abonnement met reclame aanbieden. Wie wil besparen, kan dus kiezen voor een lagere prijs — maar krijgt er reclame voor terug.
* Mogelijke prijsstijgingen:
- De basisabonnementen zonder reclame zullen waarschijnlijk duurder worden. Dat is nu al zichtbaar in de VS en Duitsland, en het ligt voor de hand dat Nederland snel volgt.
* Gerichtere advertenties:
- Je zult geen algemene spotjes meer zien, maar reclames die zijn afgestemd op jouw kijkgedrag en profiel. Dat roept ook privacyvragen op: welke gegevens gebruiken streamingdiensten hiervoor precies? E
* Minder voorspelbare kijkervaring:
- Waar je nu zonder onderbreking een serie kunt bingewatchen, zullen reclames straks op vaste momenten verschijnen — bijvoorbeeld aan het begin van een aflevering of halverwege een film.
Reclames en privacy: een belangrijk punt
Voor HCC-leden die waarde hechten aan digitale controle en privacy is dit een cruciaal onderdeel. Streamingdiensten verzamelen al veel gegevens: wat je kijkt, hoe lang, wanneer je stopt, welke genres je leuk vindt. Die informatie wordt nu gebruikt om aanbevelingen te doen, maar in de toekomst ook om advertenties op maat te tonen. In veel gevallen kun je via instellingen of browserextensies deels invloed uitoefenen op tracking, maar volledige controle is niet vanzelfsprekend. Voor HCC is dit een belangrijk gespreksonderwerp: we zullen in onze nieuwsbrieven en workshops aandacht besteden aan praktische manieren om je privacy beter te beschermen, bijvoorbeeld via instellingen, adblockers of VPN-gebruik.
De bredere verschuiving in kijkgedrag
De komst van reclame in streaming is niet alleen een financiële beslissing van bedrijven — het past ook in een bredere verandering in kijkgedrag. Veel mensen combineren streaming inmiddels met traditionele tv. Denk aan programma’s als B&B Vol Liefde: massaal bekeken via de tv én via Videoland. Voor jongere generaties is “lineaire tv” — het ouderwets op een vast tijdstip kijken — steeds minder vanzelfsprekend. Ze kijken wanneer het hén uitkomt. Reclame op streaming is daarom ook een manier voor adverteerders om jongeren te bereiken die nauwelijks nog tv kijken.
Wat je nu al kunt doen als HCC-lid
Hoewel reclame in Nederland nog niet overal is ingevoerd, kun je je nu al voorbereiden:
* Controleer je abonnementsvormen. Mogelijk kun je straks kiezen tussen goedkoper mét reclame en duurder zonder reclame.
* Beperk advertentieprofilering. Controleer je privacyinstellingen bij Netflix, Disney+ en andere diensten.
* Gebruik profielen slim. Sommige streamingdiensten tonen advertenties op basis van individuele profielen. Door profielen bewust te beheren, kun je invloed uitoefenen op welke reclames je te zien krijgt.
* Overweeg alternatieven. Open source- en publieke platforms zoals NPO Start of Plex Free bieden soms reclamevrije of minder opdringerige alternatieven.
* Maak gebruik van kennisdeling. Binnen HCC worden regelmatig themabijeenkomsten georganiseerd over digitale veiligheid, mediagebruik en privacy. Daarin komt ook streaming aan bod.
Conclusie: een nieuw tijdperk breekt aan
De tijd dat streamingdiensten volledig reclamevrij waren, loopt langzaam ten einde. Voor adverteerders is dit een kans, voor kijkers vooral een verandering waar we mee moeten leren omgaan. Voor sommige HCC-leden zal het vooral een kwestie zijn van meer betalen om reclamevrij te blijven kijken. Voor anderen betekent het dat ze meer aandacht zullen moeten besteden aan instellingen, profielen en privacy.
Als vereniging volgen we deze ontwikkeling op de voet. Streaming is voor veel leden een belangrijk onderdeel van hun digitale beleving, en het is belangrijk dat je weet welke keuzes je straks hebt — én hoe je je eigen regie behoudt. We zullen daarom ook via onze nieuwsbrieven, website en bijeenkomsten praktische tips en uitleg blijven geven over deze verschuiving. Want één ding is duidelijk: de reclames komen eraan, maar hoe je ermee omgaat, heb je zelf deels in de hand.
