Tientallen TikTok-videofilmpjes tonen dikke stapels glimmende eurobiljetten, een zoemend printapparaat, en handen met latexhandschoenen die het ogenschijnlijke geld nauwkeurig inspecteren. Wat op het eerste gezicht lijkt op een luxueus cash lifestyle filmpje, blijkt bij nadere inspectie een duistere digitale marktplaats voor nepgeld, en dat is geen onschuldige grap, maar een keihard misdrijf.
De video’s gaan viral. Duizenden weergaven, talloze likes en niet zelden duizenden volgers. Tussen flashy edits en opzwepende muziek door wordt in cryptische bijschriften of in beeld verwezen naar Telegram-groepen waar het ‘geld’ daadwerkelijk te koop is. Voor een fractie van de waarde kun je zogenaamd een flinke bundel biljetten scoren – alleen zijn ze vals, illegaal, en leiden ze je linea recta naar de verkeerde kant van de wet.
De route van het nepgeld
TikTok verbiedt expliciet de promotie van oplichting, waaronder de handel in valse valuta. Toch weten steeds meer accounts de regels te omzeilen. Ze gebruiken slim gemaskeerde hashtags, vage verwijzingen en semi-grappige tone-of-voice om buiten het zicht van moderators te blijven. Zodra je het spoor volgt, kom je terecht in anonieme Telegram-kanalen, waar de toneelvoorstelling plaatsmaakt voor schimmige deals.
Het gaat in de meeste gevallen om 20- en 50-eurobiljetten, zo blijkt uit de content. Ze worden aangeprezen met termen als “superkwaliteit” of “niet van echt te onderscheiden”, vaak vergezeld door beelden van printers en ingepakte pakketten. Alles is erop gericht om kijkers te overtuigen dat dit de shortcut naar snel geld is.
Maar achter het scherm dreigt een forse juridische realiteit.
Strafbaar
De Nederlandse politie is kraakhelder: het maken, verkopen én in omloop brengen van valse eurobiljetten is strafbaar. Niet een beetje, maar serieus strafbaar. “Wie met opzet nepgeld verkoopt of uitgeeft alsof het echt is, kan een hoge geldboete of gevangenisstraf verwachten,” aldus een woordvoerder. De hoogte van de straf hangt af van de omstandigheden, maar onderschatting is gevaarlijk.
De politie benadrukt dat sociale media actief worden gemonitord. Wanneer er signalen zijn van strafbare feiten, zoals de verkoop van valse valuta, kan dit aanleiding zijn voor een onderzoek. "Ook video’s waarin mensen laten zien hoe ze nepgeld maken, kunnen aanleiding zijn voor een strafzaak – ook als het zogenaamd ‘voor de grap’ is," waarschuwt de woordvoerder.
TikTok reageerde inmiddels door video’s en accounts te verwijderen. Een woordvoerder van het platform laat weten dat het algoritme en menselijke moderatorteams samenwerken om dit soort content vroegtijdig te detecteren. “In de meeste gevallen verwijderen we deze video's voordat gebruikers ze kunnen rapporteren,” klinkt het. Toch blijkt dat een kat-en-muisspel. Terwijl het ene account offline wordt gehaald, duiken er elders weer nieuwe op.
Nepbiljetten
Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) zijn vooral 20- en 50-eurobiljetten populair bij vervalsers. In 2024 werden er zo’n 24.100 valse biljetten onderschept in Nederland – een stijging van 40 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Dat klinkt alarmerend, maar in perspectief valt het aantal volgens DNB mee.
“Er zijn wereldwijd zo’n 12 miljard eurobiljetten in omloop,” zegt een DNB-woordvoerder. “Als er bij ons dan jaarlijks zo’n 20.000 tot 30.000 vervalsingen worden onderschept, dan is dat echt marginaal. En het grootste deel daarvan wordt ook nog eens vroegtijdig uit de roulatie gehaald bij geldtelcentrales, dankzij geavanceerde controletechnologie.”
Dat de stijging in 2024 opvallend was, komt volgens DNB voornamelijk door een paar ‘slechte batches’ vervalsingen die snel herkend werden. “Er zat gewoon heel slecht namaakwerk tussen. Die worden er snel tussenuit gepikt.”
Hoe te herkennen
DNB geeft op haar website instructies over hoe je zelf valse biljetten kunt herkennen. Denk aan controle van watermerken, hologrammen en gedrukt papier. Vaak voelen nepbiljetten anders aan, omdat ze op gewoon printerpapier zijn gedrukt in plaats van op speciaal katoenpapier. “Let op het reliëf, de inkt die van kleur verandert en de transparante veiligheidskenmerken. Je voelt het verschil letterlijk,” aldus de woordvoerder.
Over bepaalde echtheidskenmerken houdt DNB bewust de lippen stijf op elkaar. “Als we alles zouden uitleggen, weten criminelen ook precies waar ze op moeten letten om hun vervalsingen beter te maken.”
De opkomst van dit soort video’s toont aan hoe criminaliteit zich weet te verpakken in aantrekkelijke, virale content. Voor jongeren die veel tijd op TikTok doorbrengen, kan het verleidelijk zijn om het te zien als een onschuldig trucje of grappig filmpje. Maar de realiteit is anders. Vervalste valuta raken de kern van ons financiële systeem – en meedoen kan verregaande consequenties hebben.
Kortom: laat je niet verblinden door glimmende stapels en spannende muziek. Want voor je het weet, swipe je jezelf een strafblad in.
